O‘zbekistonda yashil moliyalashtirishni rivojlantirishning xorij tajribasi
Sh.S.Qorriyeva
Annotatsiya
Maqolada “Yashil” moliyalashtirishning asosiy yo'nalishlari BMT tomonidan ishlab chiqilgan barqaror rivojlanish maqsadlariga hamda jahon iqtisodiyotini “yashil” biznesga o'tishining zamonaviy yo'nalishlariga muvofiq holda tadqiq etilgan. Shu bilan bir qatorda, xususiy investorlarning “yashil” loyihalarni moliyalashtirishdagi faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish, imtiyozli moliyalashtirish, kreditlash va risklarni pasaytirish chora-tadbirlari bilan bog'liq holda qo'llab-quvvatlash jarayonlari o'rganilgan. Yashil iqtisodiyot loyihalariga sarmoya kiritadigan xalqaro va milliy moliya institutlar faoliyati va xorijiy mamlakatlarda “yashil” iqtisodiyotga taaluqli tashabbuslarni tartibga solishning asosiy usullari muhokama qilingan. “Yashil” iqtisodiyotga o'tish dunyo mamlakatlarini rivojlantirishning asosiy, global tendensiyasiyalaridan biridir, chunki tabiatni asrash, atrof-muhitni muhofaza qilish, ushbu faoliyatda ishtirok etayotgan kompaniyalarni ham raqobatbardoshligini oshiradi. Aksariyat jahon davlatlar o'z oldiga barqaror rivojlanishning ekologik maqsadlariga erishish vazifasini qo'ygan. Ushbu vazifalarni amalga oshirish uchun xususiy investorlar tomonidan “yashil” loyihalarni moliyalashtirishni qo'llab-quvvatlash bo'yicha kompleks chora-tadbirlar, moliyaviy instrument va dastaklardan foydalanilmoqda. Ushbu vaziyatda, “yashil” loyihalarni moliyalashtirishning ilg'or xorij tajribalarini o‘rganish va shu asosda istiqbolli yo'nalishlarni belgilash dolzarb masala hisoblanadi. Jahon mamlakatlarida “yashil” loyihalarni moliyalashtirishga oid eng so'nggi tendentsiyalarni, “yashil” loyihalarni moliyalashtirishda xususiy investorlarni qo'llab-quvvatlashning dastak va vositalarini hamda loyiha turlarini tavsiflash tadqiqotning asosiy yo'nalishlari hisoblanadi. Shu boisdan xorijiy mamlakatlarda “yashil” biznesni rivojlantirish, yashil banklar faoliyatini rivojlantirish va “yashil” investitsiya loyihalarini moliyalashtirishning zamonaviy tendentsiyalarini tadqiq etish asosida ilmiy xulosa va tavsiyalar ishlab chiqishga e’tibor qaratildi.
Kalit so'zlar:
yashil moliyalashtirish, yashil obligatsiya, yashil kredit, iqlim o‘zgarishi, yashil loyihalar, yashil moliyalashtirish manbaalari, yashil taksonomiya, korrelyatsion-regression tahlil, xalqaro moliya institutlari.
Foydalanilgan manbalar:
1. Public-Private Partnerships. International Monetary Fund, 2004.;
2. R. Yescombe, Public-Private Partnerships: Principles of Policy and Finance //Butterworth-Heinemann/Elsevier, Oxford, UK 2007. 369 p.;
3. Owen R., Brennan G., Lyon F. Enabling investment for the transition to a low carbon economy: government policy to finance early stage green innovation. Current Opinion in Environmental Sustainability. 2018; 31:137–145. DOI: 10.1016/j.cosust.2018.03.004;
4. О. И. Еремина, Г. В. Морозова, Ю. Ю. Филичкина. Международный опыт развития «зеленого» кредита как инструмента «зеленого» финансирования // Контентус. – 2021. – № 1. – С. 34 – 42. УДК 336.7 DOI: 10.24411/2658-6932-2021-10000/;
5. Gianfrate G., Peri M. The green advantage: exploring the convenience of issuing green bonds. Journal of Cleaner Production. 2019;127–135. DOI: 10.1016/j.jclepro.2019.02.022.
6. Criscuolo C., Menon C. Environmental policies and risk finance in the green sector: cross-country evidence. Energy Policy. 2015; 83:38–56.;
7. Taghizadeh-Hesary F., Yoshino N. The way to induce private participation in green finance and investment. Finance Research Letters. 2019; 31:98-103. DOI: 10.1016/j.frl.2019.04.016.
8. Glomsrod S., Wei T. Business as unusual: the implications of fossil divestment and green bonds for financial flows, economic growth and energy market. Energy for Sustainable Development. 2018.;
9. Иминов Т.К., Ваҳобов А.В., Тешабоев Т.З., Бўтабоев М.Т. (2019). “Зелёная экономика” как основа устойчивого развития. Монография. - Т: “Алоқачи”, 480.;
10. Nurov, M. X. Rajabova (2022). “Yashil iqtisodiyot” da energetika sohasining iqtisodiy. Central Asian Academic Journal of Scientific Research, 2(5), 781-787.
11. Атаниязов Ж.Х. “Барқарор иқтисодий ўсишни таъминлашда “яшил” лойиҳаларни молиялаштиришнинг истиқболли йўналишлари” Scientific Journal of “International Finance & Accounting” Issue 4, August 2023. ISSN: 2181-1016.
12. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 11-sentabr 2023-yildagi “O‘zbekiston — 2030” strategiyasi to‘g‘risidagi PF-158-son Farmoni\\ leх.uz.
13. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 29-sentabrdagi “Yashil” iqtisodiyotga o‘tish jarayonini boshqarish tizimini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi 514-sonli Qarorlari\\ leх.uz.
14. Green Bond Impact Report Financial Year 2020 / International Finance Corporation https://www.ifc.org/wps/wcm/connect/corp_ext_content/ifc_external_corporate_site/home.
15. The Green Bond Principles (GBP) 2017 (2017). URL: https://www.icmagroup.org/green-social-and-sustainability-bonds/green-bond-principles-gbp/ (дата обращения: 06.03.2018).17.https://
uz.kursiv.media/opinions/kak-razvitie-zelenojekonomiki-izmenit-finansovyj-sektor-uzbekistana.
16. https://www.oecd.org/
17. https://www.oecd.org/environment/Aligning-Policies-for-a-Low-carbonEconomy.pdf
18. https://www.un.org/en/climatech ange/cop26
19. https://www.climatebonds.net/market/data.
DOI manzili: DOI
